Hukukçudan Girişimci Olmaz (!)

Marka Başvuru ve Tescil Süreci

Her girişimci, fikrini geliştirirken girişimine bir isim vermektedir. Genellikle girişim şirketleşme sürecine girdiğinde girişime verilen isim, şirketin ismi olmaktadır. Bu nedenle girişimin adı, bir girişimin geleceği için büyük bir önem taşıdığı için her girişimci bu ismi korumak istemektedir. Bu korumaya hukukta marka demekteyiz.

Marka, bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlayan bir kavramdır. Bir markanın tescil edilebilmesi için Türk Patent ve Marka Kurumu (Kurum) nezdinde bulunan sicilde gösterilebilir nitelikte olması gerekmektedir.

Peki hangi işaretler marka oluşabilir? Yukarıda belirttiğimiz şartın bulunması halinde kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaret marka olarak tescil edilebilir. Ülkemizde marka olarak sözcük ve şekil (örneğin logo) markaları sıklıkla karşımıza çıkmış olsa da renk markası da mevcuttur.

Marka tanımından ve nelerin marka olabileceğinden bahsettiğimize göre marka başvuru sürecine değinmek mantıklı olacaktır. Marka başvurusu eğer kişi üzerinden yapılacaksa e-Devlet sistemi üzerinden bu başvurular gerçekleşmektedir. Fakat bir şirket adına marka başvurusu yapılacaksa marka vekili aracılığıyla başvuru yapılması zorunludur. Yazımızın içeriği gereği örneğimizi e-Devlet üzerinden başvuru yapan bir kişi üzerinden yapacağız.

Marka başvurusu öncesinde, başvurmak istediğiniz marka adını hangi NICE sınıfından başvuru yapacağınızı, başvuru yapacağınız isme dair başka biri tarafından marka başvurusu yapılıp yapılmadığını araştırmanız gerekmektedir. Bu araştırmayı TürkPatent’in web sitesi üzerinden yapabilir ya da uzman birinden destek alabilirsiniz. Şayet başka biri tarafından marka başvurusu bulunması halinde hangi NICE sınıfında başvuru yaptığına bakmanız gerekecektir. Kafanız biraz karıştı değil mi? Merak etmeyin örnek vererek durumu açıklayacağız.

Önce NICE sınıfı nedir onu açıklayalım. NICE sınıfı ya da Nis sınıflandırması, benzer mal ve hizmetlerin aynı sınıf içerisinde yer almasını sağlayıp kategorize eden bir modeldir. Toplam 45 sınıf bulunmaktadır; işbu sınıfların 34’ü mal sınıfı iken 11’i de hizmet sınıfı sayılmaktadır. Örneğin ben Emrecan Çetin olarak, ‘Hukukçudan Girişimci Olmaz’ markasını hukuk hizmetinde kullanacağım için 45. sınıftan tescil ettirmeyi düşünüyorum. A kişisi de “Hukukçudan Girişimci Olmaz” markasını eğitim ve öğretim hizmetlerinin yer aldığı 41. sınıftan tescil ettirmesi benim markamın tescil edilemeyeceği anlamına gelmemektedir. Zira aynı sınıfta yer almadığımız için binevi aynı sektörde de hizmet vermediğimiz düşünüleceği için marka tescil edilmesi muhtemeldir.

Tescil ettirmek istediğiniz markayı araştırdınız ve başvuru yapılmasıyla tescil edilme ihtimalinin bulunduğu için başvuru yapmaya karar verdiniz. E-devlet uygulamasından Kurumun sitesine girdiniz. Marka adınızı girdiniz ve varsa logonuzu da ekledikten sonra marka başvuru ücretini ödemeniz gerekmektedir.

Başvuru yapıldıktan sonra öncelikle başvuru, Kurum tarafından şekli incelemeye tabi tutulur. Bu incelemede başvuru evrakları incelenir. Herhangi bir hata ya da eksiklik olmaması sağlanır. Şekli inceleme sonrasında Kurum nezdinde çalışan uzmanlar tarafından “Uzman Benzerlik Araştırması” yapılır. Bu araştırma kapsamında Kanun’da yer alan mutlak red sebepleri incelenmektedir. Mutlak red sebeplerinin bulunması halinde marka tescil edilemez. Mutlak red sebepleri Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 5. maddesinde sayılmıştır. Kısaca bahsetmek gerekirse, herhangi bir ayırt ediciliği olmayan başvurular (örneğin manav olarak işletilen bir yere manav markası alınmak istenmesi), üretilen malın ya da verilen hizmetin özelliklerinin belirtilen başvurular ve aynı türde mal ve hizmetlere ilişkin daha önce tescil edilmiş markanın bulunması ya da ayırt edilemeyecek kadar benzeyen marka başvuruları mutlak red sebeplerinden sayılmaktadır. Mutlak red sebebiyle başvuru reddedilmesi halinde red kararına itiraz edilebilmektedir.

Uzman incelemesi sonrasında red kararı verilmemişse, marka başvurusu Kurum tarafından hazırlanan Marka Bülteni’nde yayınlanır. Bültende ilan edilen marka başvurusuna yayın tarihi itibariyle iki ay içerisinde herhangi bir itiraz gelmemesi halinde Kurum, markanın tescil edilebilmesi için “marka tescil ücreti”nin yatırılmasını talep edecektir. Marka tescil ücretinin yatırılması sonrasında marka tescil edilecektir.

Markaya itiraz gelmesi halinde ne olacak? Bültende yayımlanmış bir marka başvurusunun, Kanun’un mutlak ya da nispi red nedenleri hükümlerine göre tescil edilmemesi gerektiğine ilişkin itirazlar marka başvurusunun yayımından itibaren iki ay içinde üçüncü kişiler tarafından yapılabilir. Yapılabilir diyoruz, zira her markaya itiraz edilecek diye bir durum söz konusu değildir. Markaya itiraz genellikle, markalar arası benzerliğin ya da karıştırılması ihtimalinin bulunması durumunda yapılmaktadır. Nitekim burada yapılacak itirazların sebepleri ile nispi red nedeni olarak Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 6. maddesinde düzenlenmiştir. İtirazın değerlendirilmesi Kurum tarafından yapılmaktadır. Kurum tarafından itirazın reddine karar verilmesi halinde marka tescil edilebilir duruma gelmektedir.

Kurum itirazın kabulüne karar vermesi halinde; bu karara karşı Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu’na başvuru yapılabilmektedir. Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu’nun vermiş olduğu karar nihaidir. Bu kararlara karşı dava hakkı bulunmaktadır.

Özetlemek gerekirse, marka başvurusu yapılmasıyla beraber ilk iki ay Kurum nezdinde bulunan uzmanlar tarafından inceleme yapılmaktadır. Bu inceleme sonunda marka başvurusu Marka Bülteni denilen yerde yayınlanır. Yayınlandıktan sonra iki ay içinde herhangi bir itiraz gelmemesi halinde marka tescil ücreti yatırılır. Markanız tescil edilmiş olur.

Not: Süreçle ilgili olarak marka hukuku konusunda uzman biriyle çalışmanız oldukça sağlıklı olacaktır.